Hỏi: Sau khi ly hôn chồng và được Toà án xử cho quyền nuôi hai con, chị của tôi muốn đổi họ của các con từ họ cha sang họ mẹ. Xin cho biết, pháp luật quy định như thế nào về quyền thay đổi họ của cá nhân? Trong trường hợp trên thì các con của chị tôi có được thay từ họ cha sang họ mẹ không?
Trả lời:
Quy định của pháp luật về quyền thay đổi họ của cá nhân như sau.
Điều 27 Bộ luật Dân sự 2015 quy định quyền thay đổi họ như sau:
“1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ trong trường hợp sau đây:
a) Thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ sang họ của mẹ đẻ hoặc ngược lại;
b) Thay đổi họ cho con nuôi từ họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ sang họ của cha nuôi hoặc họ của mẹ nuôi theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi;
c) Khi người con nuôi thôi làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại họ cho người đó theo họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ;
d) Thay đổi họ cho con theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc của con khi xác định cha, mẹ cho con;
đ) Thay đổi họ của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình;
e) Thay đổi họ theo họ của vợ, họ của chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người nước ngoài là công dân hoặc lấy lại họ trước khi thay đổi;
g) Thay đổi họ của con khi cha, mẹ thay đổi họ;
h) Trường hợp khác do pháp luật về hộ tịch quy định.
2. Việc thay đổi họ cho người từ đủ chín tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó.
3. Việc thay đổi họ của cá nhân không làm thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự được xác lập theo họ cũ”.
Căn cứ quy định trên, việc thay đổi họ của con từ họ của cha sang họ của mẹ được quy định như sau: Theo quy định của Bộ luật Dân sự thì cá nhân có quyền thay đổi họ từ họ của cha sang họ của mẹ và ngược lại, đối với trường hợp con đủ 9 tuổi trở lên phải xem xét nguyện vọng của con có muốn đổi không.
Đối với trường hợp con chưa thành niên thì ngoài việc phải có sự đồng ý của con thì cũng phải có sự thỏa thuận của cha mẹ căn cứ theo khoản 1 Điều 7 Nghị định 123/2015/NĐ-CP như sau: “Việc thay đổi họ, chữ đệm, tên cho người dưới 18 tuổi theo quy định tại Khoản 1 Điều 26 của Luật Hộ tịch phải có sự đồng ý của cha, mẹ người đó và được thể hiện rõ trong tờ khai; đối với người từ đủ 9 tuổi trở lên còn phải có sự đồng ý của người đó”.
Từ căn cứ trên cho thấy, khi muốn thay đổi họ của con từ họ cha sang họ mẹ thì phải có sự thoả thuận của cha và mẹ các bé, nếu cha các bé không đồng ý thì không thể thay đổi được. Việc ly hôn của cha mẹ chỉ làm chấm dứt quan hệ vợ chồng, còn quan hệ cha, mẹ, con giữa các bên vẫn còn tồn tại. Vì thế, một mình mẹ không thể thay mặt cha quyết định việc thay đổi họ của con từ cha sang mẹ. Nếu các cháu đủ 18 tuổi thì có thể tự quyết định việc thay đổi họ của các cháu.
LG. Kim Hương
