Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015 nêu rõ cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý. Việc sử dụng hình ảnh mà vi phạm quy định tại Điều này thì người có hình ảnh bị sử dụng trái quy định có quyền yêu cầu Toà án ra quyết định buộc người vi phạm, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải thu hồi, tiêu huỷ, chấm dứt việc sử dụng hình ảnh, bồi thường thiệt hại và áp dụng các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật.
Hình ảnh của chị T bị tung lên mạng xã hội để đòi nợ.
Nợ từ… “trên trời rơi xuống”
Ngày 12.11, chị H.T.M.T (ngụ xã Trường Đông, thị xã Hoà Thành) bức xúc khi bị đối tượng xấu lấy hình ảnh của mình đăng tải lên mạng xã hội. Nội dung tố giác chị T lừa đảo với thủ đoạn vay vốn công ty tài chính số tiền 1,8 triệu đồng, sau đó trốn nợ; ai có thông tin về đối tượng xin yêu cầu đối tượng ra cơ quan Công an gần nhất để trình báo giải quyết; sau thời gian điều tra, toàn bộ chứng cứ được bàn giao để khởi tố hình sự về tội danh lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
“Đối tượng còn gửi hết thông tin, hình ảnh nói trên vào tin nhắn cho tất cả bạn bè, người thân của tôi trên các nền tảng mạng xã hội như facebook, zalo… Từ trước đến nay, tôi không hề vay tiền của bất kỳ tổ chức tài chính nào. Không biết bằng cách nào mà các đối tượng lại có được tất cả các thông tin cá nhân, hình ảnh, chứng minh nhân dân của tôi. Từ ngày bị đăng ảnh đòi nợ, công việc và cuộc sống của tôi bị xáo trộn, uy tín, danh dự bị ảnh hưởng”- chị T cho biết.
Cũng theo chị T, cách đây 4 tháng, chị bất ngờ nhận được số tiền 5,2 triệu đồng chuyển vào tài khoản ngân hàng cùng với một số nội dung đính kèm khó hiểu. Những ngày sau đó, chị T liên tục nhận được những cuộc gọi lạ yêu cầu thanh toán tiền lãi 1 triệu đồng từ số tiền mà đối tượng đã chuyển vào tài khoản của chị. Chị T liên hệ với ngân hàng nhờ hỗ trợ tra cứu toàn bộ lịch sử chuyển tiền và đề nghị “đóng băng” 5,2 triệu đồng nói trên, đồng thời trình báo cơ quan Công an để giải quyết.
“Có thể sự việc lần này liên quan tới số tiền 5,2 triệu đồng nói trên. Số tiền đó hiện tôi vẫn còn đóng băng trong tài khoản và cơ quan Công an đang điều tra làm rõ. Để tránh bị các đối tượng xấu gọi điện đe doạ gây áp lực, tôi đã khoá số điện thoại chiều gọi đến”- chị T chia sẻ.
Chị V.T.N (ngụ xã Thanh Điền, huyện Châu Thành) cho biết, cách đây khoảng một tháng rưỡi, trong một số bài viết trên facebook của bạn bè xuất hiện một tài khoản lạ vào bình luận. Người này đăng ảnh thông báo đòi nợ, có ảnh của chị và một số đồng nghiệp và in đậm dòng chữ “Tố giác khách hàng vay tiền trốn nợ” và “Đồng phạm câu kết lừa đảo”. Người viết nói chị N và một người khác tên N.V.P lợi dụng lòng tin của bạn bè, người thân xác nhận để đi vay tiền nhiều các công ty tài chính qua các ứng dụng online rồi trốn nợ nhiều tháng chưa trả. Bài viết ghi rõ tên tuổi, ngày tháng năm sinh, nơi làm việc, số chứng minh nhân dân của người vay tiền…
Bức xúc vì bị vu khống qua mạng, chị N đưa lại thông tin lên trang facebook của mình, để bạn bè và người thân hiểu rằng, đó là chiêu trò “đòi nợ” của những tổ chức tín dụng đen. “Tôi chưa bao giờ vay tiền của bất kỳ công ty tài chính nào và không hề đứng ra xác nhận cho ai vay tiền, đặc biệt, tôi không biết người tên N.V.P là ai. Với nhiều người, khi không có kinh nghiệm xử lý chuyện bị “bỗng dưng đòi nợ” thì sẽ vô cùng hoang mang. Trước sự việc trên, tôi đã trình báo với cơ quan Công an để xem xét, điều tra, làm rõ và xử lý nghiêm hành vi vu khống, đăng hình ảnh của người khác khi chưa được sự cho phép”- chị N nói.
Đối tượng xấu gửi hình ảnh đòi nợ cho bạn bè của chị T.
Không được đe doạ khách hàng để đòi nợ
Thông tư số 18/2019/TT-NHNN ngày 4.11.2019 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 43/2016/TT-NHNN ngày 30.12.2016 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định cho vay tiêu dùng của công ty tài chính nêu rõ biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ phù hợp với đặc thù của khách hàng, quy định của pháp luật và không bao gồm biện pháp đe doạ đối với khách hàng, trong đó, số lần nhắc nợ tối đa 5 (năm) lần/1 (một) ngày.
Hình thức nhắc nợ, thời gian nhắc nợ do các bên thoả thuận trong hợp đồng cho vay tiêu dùng nhưng phải trong khoảng thời gian từ 7 giờ đến 21 giờ; không nhắc nợ, đòi nợ, gửi thông tin về việc thu hồi nợ của khách hàng đối với tổ chức, cá nhân không có nghĩa vụ trả nợ cho công ty tài chính, trừ trường hợp có yêu cầu của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật; bảo mật thông tin khách hàng theo quy định của pháp luật.
Luật sư Phan Văn Vĩnh- Đoàn Luật sư Tây Ninh cho biết, việc đưa thông tin, hình ảnh của người khác lên mạng xã hội, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân đó là vi phạm pháp luật. Trường hợp này, người dân có thể gửi đơn tố cáo đến cơ quan Công an, Sở Thông tin và Truyền thông kèm theo những chứng cứ có được, để được giải quyết.
Cũng theo luật sư Vĩnh, tuỳ vào tính chất, mức độ của hành vi, người vi phạm có thể xử lý vi phạm hành chính hoặc hình sự. Căn cứ điểm a, khoản 1, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 3.2.2020, mức phạt tiền cho hành vi chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân là từ 10 - 20 triệu đồng, đồng thời buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn.
Đối với hành vi thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật sẽ bị xử phạt với số tiền từ 10-20 triệu đồng (khoản 3, Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP). Hành vi của các đối tượng này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục người khác hoặc tội vu khống theo quy định tại Điều 155, 156 Bộ luật Hình sự.
Thiên Di
